Chủ nghĩa tư bản độc quyền: Khái niệm – Nguyên nhân – Đặc điểm và Ý nghĩa

Đặc điểm chủ nghĩa tư bản độc quyền là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến sự việc xuất hiện của chủ nghĩa tư bản độc quyền? Đặc điểm, bản chất và ý nghĩa của chủ nghĩa tư bản độc quyền như nào? Hãy đi tìm lời giải đáp cho những thắc mắc trên qua nội dung bài viết sau đây của Bankstore nhé.

Chính trị – Bài 4 P2 Giai đoạn độc quyền của chủ nghĩa tư bản

Xin thưa các bạn. Vâng. Xin kính thưa các bạn.

Đây có thể xem là những file mp3. Nó như một cuốn sách giáo khoa đê các bạn có thế nghe mọi lúc, mọi nơi miễn là có internet. Chúng ta cũng có thể nghe trên đường, trên xe buyt, trên rừng , dưới ruộng thâm chí bạn cũng có thể nghe trong bóng tối,,, Tiện hơn sách giáo khoa bạn nhỉ

Bạn đang xem: Chủ nghĩa tư bản độc quyền: Khái niệm – Nguyên nhân – Đặc điểm và Ý nghĩa

Trong sách có vàng. Thầy cô cũng giảng bài trong sách giáo khoa mà ra. Bạn nghe 1, 2, 3… các bạn sẽ hiểu. Member mình muốn các bạn nghe, nghe nhiều và suy nghĩ nữa… Thời trước hoc theo phương pháp này (mua đài cassette vè đọc và ghi am lại để nghe chú làm gì có internet với smartphone như hiện nay…) mà mình đỗ ĐH 3 lần đấy nhé.

Hãy đăng kí kênh ủng hộ mình nha bạn ( https://goo.gl/pqY9dG )

Vô cùng trân trọng bạn đã xem, đăng kí và chia sẻ !

Nguyên nhân xuất hiện chủ nghĩa tư bản độc quyền

• Vào cuối thế kỷ XIX thời điểm đầu thế kỷ XX, sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh thành chủ nghĩa tư bản độc quyền là nguyên nhân chính cho việc ra đời của chủ nghĩa tư bản độc quyền.
• Bằng sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật lực lượng sản xuất phát triển, quá trình tích tụ và tập trung sản xuất được tăng vọt, có xí nghiệp có quy mô lớn được hình thành
• Vào thời điểm cuối thế kỷ XIX, xuất hiện các thành tựu khoa học kỹ thuật như lò luyện kim, phát hiện ra hóa chất mới như thuốc nhuộm, H2SO4,…máy móc ra đời, công nghệ hơi nước được phát triển, giao thông vận tải có những bước tiến vượt bậc điển hình như đường sắt.
• Với những thành tựu khoa học này, đã làm xuất hiện ngành sản xuất mới yên cầu những xí nghiệp phải có quy mô lớn; đồng thời, nó dẫn đến tăng năng suất lao động, khả năng tích lũy tư bản và thúc đẩy phát triển sản xuất lớn.
• Trong tham gia khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển dẫn đến sự việc tác động mạnh mẽ của tương đối nhiều quy luật tài chính của chủ nghĩa tư bản (quy luật giá trị thặng dư, quy luật tích lũy …). Điều này dẫn đến sự việc biến đổi tổ chức cơ cấu tài chính của chủ nghĩa tư bản theo phía tập trung sản xuất quy mô lớn.
• Để thắng thế trong cạnh tranh, các nhà tư bản phải tích cực cải tiến khoa học kỹ thuật, tăng quy mô tích lũy. Đồng thời, cạnh tranh gay gắt dẫn tới các tư bản nhỏ và vừa bị phá sản, các nhà tư bản lớn ngày càng phát tài, quy mô sản xuất ngày càng lớn.
• Rủi ro khủng hoảng tài chính năm 1873 đã làm phá sản hàng loạt xí nghiệp vừa và nhỏ, sát đó thúc đẩy quá trình tích tụ và tập trung tư bản diễn ra nhanh chóng.
• Mạng lưới hệ thống tín dụng thanh toán tư bản chủ nghĩa phát triển đã trở thành đòn kích bẩy thúc đẩy tập trung sản xuất, đặc biệt quan trọng là việc hình thành các công ty cổ phiếu đã tạo tiền đề cho việc ra đời của tương đối nhiều tổ chức độc quyền.

Những nguyên nhân xuất hiện chủ nghĩa tư bản độc quyền

Đặc điểm cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền

Xem thêm : Tìm hiểu về cách phân tích nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

V.I.Lênin bằng việc vận dụng sáng tạo những nguyên tắc của chủ nghĩa Mác vào tham gia lịch sử hào hùng mới của thế giới đã chứng minh rằng: chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang chủ nghĩa tư bản độc quyền, đồng thời Người cũng chỉ ra 5 đặc điểm tài chính cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền.

Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền

• Trong trong thời gian 1900, các xí nghiệp lớn ở Pháp, Mỹ, Anh chỉ chiếm khoảng chừng khoảng chừng 1% tổng số xí nghiệp nhưng chiếm hơn 3/4 tổng số máy hơi nước và điện lực, số lượng công nhân và tổng số sản phẩm được làm ra chiếm khoảng một nửa so với toàn thế giới.
• Do có một số ít xí nghiệp lớn thuận lợi dàng thỏa thuận hợp tác với nhau; mặt khác, các doanh nghiệp có quy mô lớn, trình độ kỹ thuật cao nên cạnh tranh rất gay gắt, khó vượt qua nhau nên đã dẫn đến việc các xí nghiệp này thỏa hiệp với nhau để nắm độc quyền.
• Như vậy, tổ chức độc quyền là sự việc liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung vào tay mình phần lớn việc sản xuất hoặc tiêu thụ một số loại sản phẩm & hàng hóa nào đó nhằm thu lại lợi nhuận độc quyền cao.
• Các loại liên kết giữa các tổ chức độc quyền là: liên kết ngang (các doanh nghiệp trong cùng một ngành) và liên kết dọc (các doanh nghiệp ở nhiều ngành khác nhau).

Tư bản tài chính và đầu sỏ tài chính

• Sản xuất công nghiệp ở tại mức độ tích tụ cao, các ngân hàng nhỏ và vừa không đủ tiền lực và uy tín để phục vụ yêu cầu của tương đối nhiều xí nghiệp lớn; vì vậy, các tổ chức độc quyền công nghiệp đã tìm tới các ngân hàng to hơn phù phù hợp với tham gia của mình.
• Trước sự khốc liệt của cạnh tranh, các nhân hàng nhỏ phải ngã ngũ hoạt động hoặc sáp nhập vào ngân hàng lớn. Điều này, đã dẫn đến sự việc ra đời của tương đối nhiều tổ chức độc quyền ngân hàng.

Hệ quả của tổ chức độc quyền ngân hàng:

• Làm thay đổi quan hệ giữa tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp, ngân hàng nắm được hầu hết tư bản tiền tệ của xã hội nên khống chế mọi hoạt động của nền kinh tế thị trường xã hội tư bản.
• Các tổ chức độc quyền tham gia vào ngân hàng bằng phương pháp mua cổ phiếu để chi phối hoạt động của ngân hàng. Điều này đã nảy sinh ra thứ tư bản mới là tư bản tài chính.
• Sự phát triển của tư bản tài chính đã dẫn đến sự việc hình thành một nhóm nhỏ độc quyền chi phối toàn bộ đời sống tài chính và chính trị của toàn xã hội gọi là bọn đầu sỏ tài chính.

Xuất khẩu tư bản

• Xuất khẩu tư bản là việc xuất khẩu giá trị ra nước ngoài (góp vốn đầu tư tư bản ra nước ngoài) nhằm cướp đoạt giá trị thặng dư và các nguồn lợi nhuận khác ở những nước nhập khẩu tư bản.
• Xét về hình thức góp vốn đầu tư, xuất khẩu tư bản gồm: góp vốn đầu tư trực tiếp và góp vốn đầu tư gián tiếp.
• Xét về chủ sở hữu, xuất khẩu tư bản gồm: xuất khẩu tư bản tư nhân và xuất khẩu tư bản nhà nước.
• Việc xuất khẩu tư bản là sự việc mở rộng quan hệ sản xuất tư bản ra nước ngoài, đó là công cụ chủ yếu để bành trướng sự thống của tư bản tài chính trên phạm vi toàn thế giới.

Xuất khẩu tư bản là một trong những đặc điểm của chủ nghĩa tư bản độc quyền

Các tổ chức độc quyền và sự phân chia thế giới về tài chính

• Quá trình tích tụ và tập trung khi tư bản phát triển, việc xuất khẩu tư bản tăng lên dẫn đến sự việc phân chia thế giới về mặt tài chính giữa của tương đối nhiều tổ chức tư bản độc quyền và do đó đã tạo nên nên các tổ chức độc quyền quốc tế.
• Sự đụng độ giữa các tổ chức tư bản độc quyền quốc tế, các cuộc cạnh tranh khốc liệt đã dẫn đến việc các tổ chức này thỏa hiệp với nhau bằng việc ký kết các hiệp định nhằm củng cố vị thế độc quyền của tổ chức trong ngành nghề và thị trường nhất định. Từ đó, các liên minh độc quyền quốc tế được hình thành dưới dạng cácten, xanhđica, tờrớt quốc tế…

Các cường quốc đế quốc và sự phân chia thế giới về lãnh thổ

• Để tìm kiếm nguồn nguyên liệu và thị trường thường xuyên, các cường quốc đế quốc tư bản ra sức xâm chiếm thuộc địa để đảm bảo mục đích về tài chính, quân sự chiến lược, chính trị.
• Các đế quốc xâm lược như: Anh, Nga, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật,… Trong số đó, đế quốc Anh chiếm hữu được nhiều thuộc địa nhất, sau đó đến Nga và Pháp.
• Sự phát triển và phân chia lãnh thổ không đều của chủ nghĩa tư bản đã dẫn tới các cuộc đấu tranh đòi phân chia trật tự thế giới. Đây là nguyên nhân dẫn đến thế chiến thứ nhất 1914 – 1918 và thế chiến thứ hai 1939 -1945…

Chủ nghĩa tư bản độc quyền và quy luật giá trị thặng dư

Sự vận động nội tại của chủ nghĩa tư bản dẫn đến sự việc hình thành của tương đối nhiều tổ chức độc quyền. Độc quyền là sự việc tiếp tục mở rộng, phát triển những xu thế của chủ nghĩa tư bản và của nền sản xuất hàng hoá làm cho những quy luật tài chính của nền sản xuất hàng hoá và của chủ nghĩa tư bản có những biểu hiện mới.

Quan hệ giữa độc quyền và cạnh tranh

Độc quyền phát từ cạnh tranh tự do và đối lập với cạnh tranh tự do. Nhưng sự xuất hiện của độc quyền không khiến cạnh tranh bị thủ tiêu, trái lại nó còn làm cho cạnh tranh trở nên đa dạng và có sức phá hoại to to hơn.

Trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, cạnh tranh không chỉ tồn tại trong các người sản xuất nhỏ, trong các nhà tư bản vừa và nhỏ mà còn tồn tại thêm các loại cạnh tranh sau:

• Cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền và các xí nghiệp ngoài độc quyền.
• Sự cạnh tranh giữa các tổ chức độc quyền với nhau.
• Cạnh tranh ngay từ trong nội bộ các tổ chức độc quyền.

Chủ nghĩa tư bản độc quyền với quan hệ cạnh tranh

Biểu hiện hoạt động của quy luật giá trị thặng dư

Trong giai đoạn tư bản độc quyền, quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư được biểu hiện trên nhiều khía cạnh. Trong giai đoạn chủ nghĩa tự do cạnh tranh, quy luật giá trị được biểu hiện thành quy luật giá cả sản xuất.

Trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa quy luật giá trị biểu hiện thông quy luật giá cả độc quyền, lợi nhuận độc quyền cao là hình thức biểu hiện của quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn này.

Nguồn gốc của lợi nhuận độc quyền cao:

• Lao động không công ở những xí nghiệp độc quyền
• Giá trị thặng dư của tương đối nhiều nhà tư bản vừa và nhỏ mất đi trong cuộc cạnh tranh
• Lao động thặng dư và lao động tất yếu của nhân dân lao động, người sản xuất nhỏ lẻ ở những nước tư bản và thuộc địa

Như vậy, trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, sự biểu hiện của quy luật giá trị thặng dư thành quy luật lợi nhuận độc quyền cao là sự việc phản ánh quan khối hệ thống trị và bóc lột của tư bản độc quyền trong các ngành tài chính của xã hội tư bản và trên toàn thế giới.

Trên đây là tổng quát về sự việc xuất lúc bấy giờ cũng như bản chất, đặc điểm và ý nghĩa của chủ nghĩa tư bản độc quyền, hy vọng sẽ là những thông tin quan trọng để các bạn nắm rõ hơn về chuyên đề này. Nếu có thắc mắc gì liên quan đến nội dung nội dung bài viết chủ nghĩa tư bản độc quyền, hãy để lại thắc mắc để Bankstore giải đáp trong thời gian sớm nhất. Chúc bạn học tập và ôn thi hiệu quả.

Xem thêm >>> Tìm hiểu về Chủ nghĩa tư bản nhà nước

Nguồn: https://bankstore.vn
Danh mục: Giáo Dục