Tìm hiểu về Cách phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều của Nguyễn Du

Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều để cảm nhận bức tranh ngày xuân không chỉ đẹp, hài hòa về đường nét cũng như sắc tố mà còn thể hiện những cung bậc tình cảm khác nhau của chị em Thúy Kiều. Sát đó, phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân còn cho thấy tác giả Nguyễn Du không chỉ là nhà văn tài hoa trong thẩm mỹ tả người mà còn vô cùng xuất sắc trong thẩm mỹ miêu tả thiên nhiên. Hãy cùng Bankstore tìm hiểu và phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân qua nội dung bài viết sau này.

Mở bài: Tuyệt phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du ghi lại dấu ấn sâu đậm trong nhân thế không chỉ vì mang những giá trị nhân đạo và xã hội thâm thúy mà còn mở ra trước mắt người đọc những bức tranh tả cảnh sinh động, cuốn hút. Nhắc đến những đoạn thơ tả cảnh tuyệt bút, đoạn trích “Cảnh ngày xuân” là một ví dụ tiêu biểu cho thấy đặc tài vẽ tranh bằng chữ của đại thi hào Nguyễn Du. Với đoạn trích này, nhà thơ đã khắc họa nên một bức tranh về khung cảnh ngày xuân với những nét đẹp vô cùng tươi mới và tràn đầy sức sống.

Bạn đang xem: Tìm hiểu về Cách phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều của Nguyễn Du

Ngữ văn lớp 9 – Cảnh ngày xuân – Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du – cô giáo Chử Thu Trang

Phân tích Cảnh ngày xuân trích Truyện Kiều ngữ văn lớp 9 Nguyễn Du | Ôn thi vào lớp 10| Văn học trung đại |Học kì 1, học kì 2, hk1,hk2, soạn bài, bài giảng, phân tích tác phẩm

♦Giáo viên Nguyễn Tuyết Nhung :

► Facbook: https://goo.gl/EhpyBp

► Khóa học của cô:Khóa ngữ văn lớp 9: https://goo.gl/WcWvnD

Các bạn hãy nhanh tay like và subscribe để nhận được đầy đủ bộ tài liệu quan trọng, các video chữa đề và bài tập rõ ràng và cụ thể nhất tại:

►Website giúp học tốt: http://giuphoctot.vn/

►Fanpage: https://www.facebook.com/giuphoctot.v…

►Hotline: 0965012186

———–¤¤¤¤¤¤¤¤————

‡Nhiều bạn luôn than thở rằng học Văn khó, học Văn dài, học Văn phải học thuộc, học Văn buồn ngủ; bí từ không biết làm thế nào viết văn cho dài, làm thế nào nội dung bài viết chặt chẽ, hấp dẫn và thuyết phục người đọc… Tất cả những khó khăn và thử thách này sẽ hoàn toàn tan biến lúc các em học Văn và sát cánh sáng tạo với cô Nhung. Đến với những bài giảng của cô Nhung, các các bạn sẽ cảm thấy văn học là một thế giới phong phú đa sắc tố giúp người học bồi dưỡng năng lực thẩm mĩ, cảm nhận được cái hay cái đẹp trong cuộc sống, thẩm thấu được suy nghĩ của người khác và thấu hiểu hơn về chính mình mình. Văn học còn là một nhân học, hướng con người đến Chân – Thiện – Mĩ và còn là một môn công cụ giúp tất cả chúng ta có năng lực ngôn ngữ tốt, trình bày lưu loát và thuyết phục những vấn đề trong cuộc sống sau này. Văn học giúp tất cả chúng ta hiểu chính mình, hiểu người và hiểu cuộc sống hơn.

———–¤¤¤¤¤¤¤¤————

Nội dung tác phẩm phân tích bài thơ , giáo án Cảnh ngày xuân

Ngày xuân con én đưa thoi,

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Thanh minh trong tiết tháng ba,

Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.

Gần xa nô nức yến anh,

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.

Dập dìu tài tử, giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.

Ngổn ngang gò đống kéo lên,

Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Tà tà bóng ngả về tây,

Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.

Nao nao làn nước uốn quanh,

Xem thêm : Hiện tượng Cực quang là gì? Nguyên nhân – Đặc điểm và Tính chất của hiện tượng Cực quang

Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

Câu 1:

Bốn câu thơ đầu gợi tả khung cảnh thiên nhiên với vẻ đẹp riêng của ngày xuân. Đó là hình ảnh chim én chao liệng như thoi đưa giữa khung trời xuân trong sáng, thảm cỏ non xanh mượt mà của bức tranh xuân điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng. Sắc tố có sư hài hòa tới mức tuyệt diệu. Tất cả hòa quyện, gợi lên vẻ đẹp riêng của ngày xuân mới mẻ, tinh khôi, tràn trề sức sống (cỏ non), khoáng đạt, trong trẻo (xanh tận chân trời), nhẹ nhàng, thanh khiết (trắng điểm một vài bông hoa). Chữ “điểm” làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có tâm hồn, không tĩnh tại. Trong đoạn thơ cùng với văn pháp ước lệ vừa gợi thời gian vừa gợi không gian ngày xuân, tác giả còn dùng nhiều từ ngữ giàu chất tạo hình gợi tả sắc tố, đường nét, cái hồn của cảnh vật.

Câu 2: Khung cảnh tiệc tùng, lễ hội trong tiết Thanh Minh được gợi tả trong tám câu thơ tiếp:

– Phong tục tảo mộ (viếng mộ, sửa sang phần mộ của người thân) và du xuân (hội đạp thanh)

– Không khí rộn ràng của tiệc tùng, lễ hội ngày xuân được gợi lên bởi hàng loạt các từ ghép tính từ, danh từ, động từ:

+ Từ ghép danh từ: yến anh, chị em, tài tử, giai nhân.

+ Từ ghép động từ: sắm sửa, dập dìu.

+ Từ ghép tính từ: gần xa, nô nức.

———–¤¤¤¤¤¤¤¤————

♥Giuphoctot.vn luôn sát cánh cùng bạn! ♥

Vị trí và hoàn cảnh sáng tác Cảnh ngày xuân

Trước lúc phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, người đọc cần nắm được vị trí cũng như nội dung chính của trích đoạn này trong truyện Kiều. Về vị trí của đoạn trích trong tác phẩm “Truyện Kiều”, “Cảnh ngày xuân” xuất hiện ngay sau phần giới thiệu gia cảnh Vương viên ngoại và những dòng viết gợi tả về nhan sắc và tài năng của chị em Thúy Kiều. Nội dung đoạn trích tả cảnh ngày xuân trong tiết Thanh minh, chị em Thúy Kiều cũng hòa vào dòng xoáy người du xuân. Ngay tiếp theo những dòng viết của đoạn trích này là những sự kiện có tính chất quan trọng và đầy bất ngờ xảy đến với Thúy Kiều.

Sự kiện thứ nhất là Kiều đi qua mộ Đạm Tiên – một kỳ nữ tài sắc nhưng số nhọ, nàng đã có những suy tư, nỗi niềm về số phận chung của những người dân phụ nữ tài sắc. Sự kiện quan trọng thứ hai là Kiều gặp được người tình của cuộc đời nàng là Kim Trọng – một chàng thư sinh lịch thiệp, hào hoa và cuộc gặp gỡ ấy đã se duyên cho một mối tình tuyệt đẹp trong trang văn nước nhà.

Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” có kết cấu gồm ba phần theo trình tự thời gian cuộc du xuân của chị em Thúy Kiều, cụ thể là:

• Phần thứ nhất gồm bốn câu thơ đầu. Phần này tác giả đã miêu tả khung cảnh ngày xuân với những nét vẽ thiên nhiên cảnh vật.
• Phần thứ hai là tám câu thơ tiếp theo. Với tám câu thơ này, tác giả đã gợi tả về khung cảnh tiệc tùng, lễ hội trong tiết Thanh minh với việc nhộn nhịp, nô nức.
• Sáu câu cuối là phần còn sót lại tả cảnh chị em Kiều du xuân trở về.

Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều

Khung cảnh ngày xuân với những đường nét thanh tao, bức tranh sinh hoạt của con người trong tiết thanh minh cùng với khung cảnh một buổi chiều tàn được tái hiện tinh tế và có hồn trong bức tranh thiên nhiên ngày xuân của Nguyễn Du. Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân sẽ giúp người đọc cảm nhận được bức tranh xuân hài hòa đậm xúc cảm của chị em Kiều.

Khung cảnh ngày xuân với những đường nét thanh tao

Mở đầu đoạn trích là bốn câu thơ gợi tả khung cảnh thiên nhiên trong tiết trời ngày xuân:

“Ngày xuân con én đưa thoi,

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Cỏ non xanh tận chân trời,

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.”

Hai câu thơ đầu vừa khắc họa nhịp đi của thời gian, vừa gợi ra hình ảnh của không gian. Thời điểm vào xuân được diễn tả qua hình ảnh chim én đặc trưng cho ngày xuân. Cánh én chao nghiêng “đưa thoi” đã cho thấy sự thấm thoát trôi mau của thời gian, vạn vật đất trời đã trải qua hơn sáu mươi ngày xuân và đang dần bước sang tháng ba với ánh “thiều quang” tươi đẹp. Trong những ngày tháng cuối cùng của ngày xuân ấy, ý thức về việc trôi chảy của thời gian khiến cho những người ta không tránh khỏi cảm giác tiếc nuối. Mới ngày nào vạn vật rộn ràng phi vào xuân mà giờ đây hai phần ba thời gian đã trôi qua và tiết Thanh minh đã tới rồi.

Khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân thì hai câu thơ tiếp theo đã cho ta hình dung về một bức tranh ngày xuân tuyệt đẹp. Đó là một bức tranh thoáng đãng với “cỏ non xanh tận chân trời” và sự điểm xuyết tươi tắn của “cành lê trắng điểm một vài bông hoa”. Ngòi bút của Nguyễn Du đã vẽ nên một thảm cỏ xanh tràn đầy sức sống trải ra đến tận chân trời. Với vai trò là tấm phông nền cho bức tranh xuân nhưng thảm cỏ ấy không khiến cho bức tranh trở nên đơn điệu vì khi xuất hiện cùng với những bông hoa lê trắng thì nó là một sự hài hòa đến mức tuyệt diệu về sắc tố.

Tất cả những hình ảnh này đã góp phần làm bừng lên sự mới mẻ, tinh khôi giàu sức sống của “cỏ non”. Này còn là sự việc khoáng đạt, trong trẻo vì “xanh tận chân trời”, hay sự nhẹ nhàng, thanh khiết khi có “một vài bông hoa” trắng điểm. Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân để thấy chính từ “điểm” xuất hiện đầy thẩm mỹ ấy đã khiến cho cảnh vật trở nên sinh động, có hồn chứ không hề tĩnh tại.

Hai câu thơ về cỏ và hoa ấy của đại thi hào khiến người đọc tiện dụng liên tưởng đến câu thơ cổ xưa nổi tiếng: “Phương thảo liên thiên bích” – “Lê chi sổ điểm hoa” (dịch nghĩa: “Cỏ xanh liền với trời xanh” – “Trên cành lê lấm tấm vài bông hoa”). Nguyễn Du cũng mượn cỏ xanh và hoa lê để tả cảnh xuân và một điều đặc biệt quan trọng là bông hoa lê trắng ấy cũng được nhà thơ dùng để làm tả Kiều ở những câu thơ:

“Màu hoa lê hãy dầm dề giọt mưa”

Hay những câu thơ:

“Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần”

Hai câu thơ viết về những hoàn cảnh khá đặc biệt quan trọng của Kiều. Câu trước đó ở vị trí thứ 226 đó là lời mẹ Thúy Kiều hỏi vì sao nàng khóc còn câu sau ở vị trí thứ 438 ghi lại thời điểm Thúy Kiều sang buồng văn của Kim Trọng vào trong 1 đêm trăng. Nhắc hoa nhưng có lẽ phần nhiều là phía về con người. Việc chọn hoa lê để tả Kiều như vậy phải chăng là quan niệm cho việc truyền tụng về nét trinh trắng, cao quý của Thúy Vân và Thúy Kiều vì một lẽ “hoa lê như tĩnh nữ” (“Hoa lê như cô gái trinh bạch”).

Chính vì cách khắc họa một bức tranh xuân với những đường nét tinh tế, cuốn hút ấy mà khung cảnh tiết xuân do Nguyễn Du tạo tác đã được rất nhiều những lời khen ngợi từ các học giả. Vũ Trinh, Nguyễn Lượng (thế kỉ XIX) đã từng nhận xét đó là bức tranh “Tả xuất Thanh minh cảnh sắc như hoa” (nghĩa là “Tả rõ cảnh sắc thanh minh như vẽ”). Còn Chu Mạnh Trinh thì bình rằng “ngày xuân ai khéo vẽ nên tranh”. Đó quả thật là những lời phẩm bình rất đúng đắn.

Xem thêm : Nêu cảm nhận về tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam – Ngữ Văn 11

Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong Truyện Kiều của Nguyễn Du

Bức tranh sinh hoạt của con người trong tiết Thanh minh

Tiếp nối những dòng viết về khung cảnh ngày xuân là những câu thơ khắc họa bức tranh sinh hoạt của con người trong tiết Thanh minh. Khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, ta thấy trong những ngày diễn ra tiết Thanh minh ấy đã có hai hoạt động cùng một lúc diễn ra:

“Thanh minh trong tiết tháng ba,

Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.”

Hai hoạt động mà Nguyễn Du đề cập là lễ tảo mộ và hội đạp thanh. Trong những khi lễ tảo mộ là dịp để mỗi người dân có thể đi viếng mộ, quét tước, sửa sang phần mộ của người thân thì hội đạp thanh là lúc họ có thể đi chơi xuân ở đồng quê. Không khí tiệc tùng, lễ hội ấy được tái hiện cụ thể, rõ ràng hơn khi có sự hiện hữu của con người:

“Gần xa nô nức yến anh

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.

Dập dìu tài tử giai nhân,

Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”

Các danh từ “yến anh”, “chị em”, “tài tử”, “giai nhân” đã hỗ trợ ta không chỉ có thể hình dung được nhân vật chính mà còn gợi sự đông vui, náo nhiệt. Họ đến với ngày hội với một tâm trạng phấn chấn “nô nức”, họ hào hứng “sắm sửa” và tạo ra sự không khí “dập dìu” tấp nập. Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân sẽ thấy chính những nam thanh nữ tú với tâm trạng đầy phấn khởi đã góp vào sự rộn ràng, tấp nập cho ngày hội ngày xuân. Trong cảnh ngày hội vui tươi ấy, tác giả Nguyễn Du đã và đang có cơ hội khắc họa nên những hình ảnh thuộc về đời sống tâm linh của con người:

“Ngổn ngang gò đống kéo lên,

Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.”

Hình ảnh “gò đống” và hai sự việc rắc “thoi vàng vó” và “tro tiền giấy bay” đã gợi nên không khí lễ. Để tưởng niệm người đã khuất, dân ta vẫn thường sử dụng vàng vó và tiền giấy và cho tới nay thì thói quen ấy vẫn được lưu hành. Như vậy, bằng những câu thơ khắc họa cảnh du xuân của hai chị em Thúy Vân và Thúy Kiều, nhà thơ đã tái hiện một truyền thống văn hóa truyền thống tiệc tùng, lễ hội xa xưa và đã góp phần gợi mở tâm lí tiếp nhận khi đối chiếu với người đọc Việt Nam.

Cảnh chị em Thúy Kiều ra về trong buổi chiều tà

Sau thời điểm khắc họa khung cảnh ngày xuân với những đường nét thanh tao và bức tranh sinh hoạt của con người trong tiết Thanh minh, Nguyễn Du đã dùng những dòng thơ cuối của đoạn trích để miêu tả cảnh chị em Kiều du xuân trở về trong cảnh chiều tà. Những câu thơ đã làm hiện lên cảnh chiều ta đầy sâu lắng pha lẫn cái buồn man mác, nhè nhẹ như chất chứa trong đó sự tiếc nuối:

“Tà tà bóng ngả về tây,

Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.

Nao nao làn nước uốn quanh,

Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.”

Khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, ta thấy nếu như trước đó ngày hội diễn ra tưng bừng, náo nhiệt thì giờ đây không khí tưng bừng, náo nhiệt như lắng lại trong cảnh chiều tây bóng ngả tà tà và sự “thơ thẩn” ra về của chị em Thúy Kiều. Cảnh trí cũng phảng phất cái thanh thoát, dịu nhẹ của ngày xuân với màu nắng nhạt, cùng với khe nước và nhịp cầu nho nhỏ bắc ngang ở cuối ghềnh. Cảnh vật và con người khi chuyển động cũng diễn ra hết sức nhẹ nhàng để góp vào khung cảnh chung ấy.

Nếu như con người đang “bước dần” và “lần xem” trong quyến luyến thì hòa điệu cùng với nỗi niềm ấy của con người, phong cảnh cũng trở nên “thanh thanh”, trong sáng. Làn nước nho nhỏ cũng cùng con người mà chậm rãi theo, nó không hề vội vã mà “nao nao” uốn lượn như giúp con người níu kéo điều gì đó. Nhịp cầu phía xa vốn nhỏ mở lối đi cho con người nay cũng như thu lại để níu lại từng khoảnh khắc của con người với cảnh vật chốn này.

Không gian và thời gian được gợi tả trong bốn câu đầu khác hẳn bốn câu cuối. Nếu trong câu đầu Nguyễn Du mở ra trước mắt người đọc một khung cảnh tràn đầy sức sống với việc tươi mới, xanh tốt, thanh khiết trong mức thời gian sớm sủa của tiệc tùng, lễ hội thì lúc chiều tà hội tàn, cảnh vật cũng bâng khuâng và lưu luyến cùng con người trong màu áo man mác buồn. Dù là khác nhau trong đặc điểm miêu tả nhưng ở hai thời điểm vào hội hay tan hội thì cảnh vật dường như đều được miêu tả bằng tâm trạng của con người.

Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân sẽ thấy sự xuất hiện của hàng loạt từ láy “tà tà”, “thanh thanh” và “nao nao” cho thấy tài năng thẩm mỹ của Nguyễn Du. Thông qua những từ ngữ ấy, Nguyễn Du không chỉ nhằm mục tiêu làm nổi bật sắc thái của cảnh vật mà còn thể hiện tâm trạng của con người. Đó là cảm giác bâng khuâng, xao xuyến, tiếc nuối, quyến luyến về một ngày vui xuân và đồng thời cũng bộc lộ cái “nao nao” trong sự cảm của con người về những điều gì này sẽ xảy đến trong tương lai không xa.

Nhận xét khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

Một cách khái quát khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, ta thấy thông qua việc kết hợp kể, tả và gợi, nhà thơ không chỉ phác họa bức tranh cảnh vật mà còn khắc họa ít nhiều bức tranh tâm cảnh. Nguyễn Du nói đến ngày xuân, nói đến không khí tiệc tùng, lễ hội và đồng thời đã và đang gợi lên tinh thần, tâm trạng quyến luyến, tiếc nuối, thơ thẩn, nao nao của con người khi tham gia tiệc tùng, lễ hội ấy. Nội dung ấy đã được chuyển tải thành công còn nhờ vào thẩm mỹ sử dụng từ ngữ (đặc biệt quan trọng là từ láy) và cách xây dựng bố cục tổng quan ba phần rõ rệt với cao trào là không khí tấp nập của ngày hội.

Kết bài: Tóm lại, đoạn trích “Cảnh ngày xuân” đã phần nào cho thấy tài năng của Nguyễn Du trong những phân đoạn tả cảnh. Tuy nhiên, cách tả cảnh của Nguyễn Du không đơn thuần chỉ khắc họa đường nét, sắc tố, hình ảnh của cảnh vật mà thông thông qua đó, nhà thơ luôn khéo léo gửi gắm những tâm tư, nỗi niềm của con người.

Dàn ý phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du

Để giúp các bạn nắm được nội dung nội dung bài viết cũng như những ý chính của chủ đề, Bankstore sẽ khiến cho bạn khái quát lập dàn ý phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều của Nguyễn Du.

Mở bài phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

• Giới thiệu khái quát những nét nổi bật về Nguyễn Du và tác phẩm truyện Kiều.
• Đề cập đến trích đoạn Cảnh ngày xuân: vị trí, nội dung của đoạn trích.

Thân bài phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

• Khung cảnh ngày xuân với những nét thanh tao tiêu biểu.
• Cảnh tiệc tùng, lễ hội trong tiết thanh minh và bức tranh sinh hoạt của con người.
• Cảnh chị em Thúy Kiều ra về trong buổi chiều tà.

Kết bài phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

• Tổng kết nội dung: Miêu tả bức tranh thiên nhiên ngày xuân thanh tao tươi đẹp.
• Tổng kết thẩm mỹ: Ngôn ngữ giàu hình ảnh và nhịp điệu, diễn tả tinh tế tâm trạng của nhân vật trong tác phẩm.

Như vậy, khi phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong truyện Kiều của Nguyễn Du đã hỗ trợ ta thấy được ngòi bút tài hoa của đại thi hào khi miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên. Tác giả như đang dựng lên bức tranh ngày xuân rạo rực với không khí tiệc tùng, lễ hội đầy vui tươi. Từ đó cũng cho thấy tâm hồn nhạy cảm và đầy tinh tế của những con người trẻ tuổi mà ở đây là Thúy Kiều.

Bankstore đã khiến cho bạn có những ý văn hay về chủ đề phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân phục vụ cho quá trình nghiên cứu cũng như học tập. Nếu có bất kỳ đóng góp cũng như thắc mắc gì liên quan đến chủ đề Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, hãy nhờ rằng để lại trong nhận xét phía bên dưới để cùng chúng tôi trao đổi thêm nhé. Chúc bạn luôn học tập tốt!.

Xem thêm:

• Phân tích và cảm nhận tâm trạng của Kiều ở lầu Ngưng Bích
• Phân tích Chị em Thúy Kiều trích đoạn trong Truyện Kiều – Nguyễn Du
• Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài viết HAY NHẤT]

Nguồn: https://bankstore.vn
Danh mục: Giáo Dục