HƯỚNG DẪN Cách phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu [HAY NHẤT]

Phân tích bài thơ Khi con tu hú của tác giả Tố Hữu để thấy tâm trạng ngột ngạt của người cộng sản trẻ tuổi luôn sôi nổi yêu đời lại bị giam cầm giữa bốn bức tường vôi lạnh. Khi người tù cộng sản hướng tâm hồn mình ra thế giới phía ngoài lại càng cảm thấy ngột ngạt hơn bao giờ hết, nhất là giữa không gian tự do ấy lại ngân vang tiếng chim tu hú. Hãy cùng Bankstore phân tích bài thơ Khi con tu hú qua nội dung bài viết cụ thể sau này nhé!.

[LIVESTREAM] Ngữ Văn 8 – Khi con tu hú – Tố Hữu

Bài giảng Phân tích bài thơ Khi con Tu hú ngữ văn 8 của Tố Hữu – Ngữ Văn Lớp 8

♦Giáo viên: Lê Hạnh

Bạn đang xem: HƯỚNG DẪN Cách phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu [HAY NHẤT]

► Khóa học của cô:

Khóa Ngữ Văn lớp 8: https://goo.gl/EG6TX3

Khóa ngữ văn lớp 8 học kì 2: https://goo.gl/3QnRmo

————¤¤¤¤¤¤¤¤————-

♦ Các bạn hãy nhanh tay like và subscribe để nhận được đầy đủ bộ tài liệu quan trọng, các video chữa đề và bài tập cụ thể nhất tại: https://goo.gl/3QnRmo

Hoặc tham khảo thêm:

►Website giúp học tốt: http://giuphoctot.vn/

►Facebook: https://www.facebook.com/giuphoctot.v…

►Hotline: 0965012186

———–¤¤¤¤¤¤¤¤————

‡ “Đam mê- sáng tạo- tự -giác- thành công” .Là giáo viên trực tiếp giảng dạy Ngữ văn cho những học sinh khối trung học cơ sở, cô Lê Hạnh luôn luôn có ý thức tìm hiểu, vận dụng phương pháp, kĩ thuật học xá tiến bộ, hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ học xá bộ môn.

Với giọng văn truyền cảm, tràn đầy nhiệt huyết, cách trình bày rõ ràng, tư duy khoa học, cô đã, đang và sẽ mang đến cho những thế hệ học trò những bài giảng hay, lôi cuốn, hấp dẫn. Cô luôn đưa ra mục tiêu cụ thể và yêu cầu học sinh nghiêm túc học tập, cố gắng nỗ lực nỗ lực không ngừng nghỉ, phát huy năng lực sáng tạo, dữ thế chủ động, năng lực giải quyết và xử lý vấn đề đặc biệt quan trọng là năng lực tự học ở những em.

———–¤¤¤¤¤¤¤¤————

Nội dung bài giảng soạn bài khi con tu hú

Bài thơ

Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi.

Ngột làm thế nào, chết uất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

1. Nhan đề bài thơ là một vế phụ của một câu trọn ý. Khi con tu hu gọi bầy là lúc ngày hè đến, người tù cách mệnh (nhân vật trữ tình, càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam chật chội, càng thêm khao khát mãnh liệt cuộc sống tự do tưng bừng ở phía ngoài. Nhan đề bài thơ đã gợi mở mạch cảm xúc của bài.

Giá trị hoán dụ và giá trị liên tường của tiếng chim tu hú được gợi lên ngay từ trên đầu bài. Đó là tín hiệu của ngày hè rực rõ, của sự việc sống tưng bừng, của trời cao lồng lộng, tự do. Và vì thế, tiếng chim đã tác động mạnh mex đến tâm hồn người tù.

2. Sáu câu thơ lục bát thanh thoát mở ra cả một thế giới rộn ràng, tràn trề nhựa sống. Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hò được dựa vào bài thơ: tiếng ve ran trong vườn rám, lúa chiêm chín vàng trên cánh đồng, khung trời cao rộng với cánh diều chao lượn, trái cây đượm ngọt. Tiếng chim tu hú đã thức dậy tất cả, mở ra tất cả và bắt nhịp tất cá: ngày hè rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu. ngọt ngào mùi vị, khung trời khoáng đạt tự do trong cảm nhận của người tù. Khố thơ thế hiện sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung yêu đời nhưng đang mất tự do và khao khát tự do cháy ruột.

3. Đó là tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt, được nhà thơ nói lên trực tiếp. Đoạn thơ với cách ngắt nhịp bất thường: 6/2 (câu 8), 3/3 (câu 9) với cách dùng những từ ngừ mạnh (đập tan phòng, chết uất), những từ ngữ cám thán (ôi, thôi, làm thế nào), tất cá như truyền đốn độc giá cái cám giác ngột ngạt cao độ, niềm khao khát cháy bỏng muốn thoát ra khui canh tù ngục, trở về với cuộc sòng tự do ớ ngoài kia.

Mở đầu và kết thúc bài thơ (lều có tiếng tu hú kêu, nhưng tâm trạng người tù nghe tiêng tu hú ở đoạn đầu chú yêu là việc háo hức, yêu đời thì ở cuối bài, tiếng chim tu hú như thúc “iục khiến nhà thơ cam thấy đau khố, ngột ngạt và muốn phá bó tù ngục vê với cuọc sống tự do phía ngoài.

4. Cái hay của bài thơ năm trong hai mặt nội dung và thẩm mỹ và làm đẹp.

– Bố cục tổng quan chia làm hai phần: phần một tả cảnh trời đất vào hè và phần hai bộc lộ tâm trạng người tù, gộp thành một chinh thế thống nhất, truyền cám. Cánh đẹp (sắc tố tươi sáng, mùi vị ngọt ngào, âm thanh rộn ràng…), dào dạt sức sống, rất gợi cảm, có hồn, tâm trạng sôi nôi, sâu và da diết.

– Hình ánh phong phú, giàu chất hội họa.

– Thể thơ lục bát mềm mại, uyên chuyển, linh hoạt

Giọng điệu tự nhiên, phù phù hợp với cảm xúc thơ: khi sôi nối, khi dằn vặt, u uất…

————¤¤¤¤¤¤¤¤————

♥Giuphoctot.vn luôn sát cánh cùng bạn!

Bài làm 1: Phân tích bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu

Xem thêm : Chủ nghĩa đế quốc: Định nghĩa – Bản chất – Cách phân biệt chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc

Mở bài: Phân tích bài thơ Khi con tu hú sẽ thấy trong bóng tối mịt mờ của chốn lao tù, dường như sự sống dường như không bị chấm hết bởi lạnh giá và cô độc. Vậy mà, trong những âm thanh khô khốc, chói tai của tiếng xiềng xích, vẫn vang lên nhịp tim thổn thức, rạo rực của một hồn thơ trẻ tha thiết yêu đời và yêu người. Tố Hữu, bằng cảm xúc chân thật của mình, đã cất lên tiếng nói tâm tình tha thiết của người chiến sĩ cộng sản suốt đời chiến đấu cho lí tưởng cũng như tâm hồn khát khao tự do đến cháy bỏng trong bài thơ “Khi con tu hú”.

Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Khi con tu hú

Bài thơ “Khi con tu hú” được nhà thơ Tố Hữu sáng tác vào tháng 7 năm 1939, khi nhà thơ trong bước đường hoạt động cách mệnh hiện giờ đang bị địch bắt giam tại lao Thừa Phủ – Huế. Bài thơ phản ánh tâm trạng ngột ngạt của một người cộng sản trẻ tuổi sôi nổi yêu đời bị giam cầm giữa bốn bức tường vôi lạnh. Tâm trạng ấy càng trở nên bức xúc khi nhà thơ hướng tâm hồn mình đến với khung trời tự do ở phía ngoài. Đặc biệt quan trọng giữa không gian tự do ấy bỗng vang ngân tiếng chim tu hú gọi bầy. Với âm thanh da diết đó, nỗi ngột ngạt, u uất còn dồn nén và trở thành niềm khát vọng tự do cháy bỏng không thể kìm hãm nổi:

“Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!”

Phân tích bài thơ Khi con tu hú qua nỗi niềm của người tù cộng sản

Không gian tự do vang vọng âm thanh của tiếng chim tu hú

Mở đầu bài thơ, với tựa đề “Khi con tu hú”, tác giả muốn khẳng định đây là một thứ âm thanh mở ra mạch cảm xúc của toàn bài thơ. Tác động của âm thanh này đặt vào tâm cảnh của nhà thơ càng trở nên tha thiết và thôi thúc hướng đến tự do.

Khi phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta thấy rằng người thanh niên cộng sản Tố Hữu dù bị tù đày, tra tấn nhưng không nản chí sờn lòng. Nhà thơ đã xác định:

“Đời cách mệnh từ khi tôi đã hiểu

Dấn thân vô là phải chịu tù đày”

(Trăng trối)

Nhan đề tác phẩm đây chính là một sự diễn đạt chưa trọn ý một cách kì lạ. Kì lạ bởi chính chỗ chưa trọn vẹn này đã mở ra bao nhiêu liên tưởng. Giờ đây, người ta không còn thấy bóng vía cô đơn, nặng nề của người tù Tố Hữu mà chỉ nghe tiếng lòng nhà thơ đang rộn ràng và ngân vang như đang đón nhận lấy tiếng chim tu hú từ xa rộn về.

Phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta nhận thấy tu hú gọi bầy là âm thanh hết sức quen thuộc ở chốn làng quê Việt Nam, báo hiệu cho việc chuyển mình của sự việc sống – ngày hè về. Lúc này, khi con tu hú gọi bầy, trong hoàn cảnh tách biệt với cuộc sống phía ngoài, người chiến sĩ cách mệnh càng cảm thấy ngột ngạt hơn, tù túng hơn, vì vậy mà càng thêm khát khao cháy bỏng hướng đến cuộc sống tự do tươi đẹp phía ngoài:

“Khi con tu hú gọi bầy”

Mười chín tuổi, vẫn còn rất trẻ và còn xốc nổi, người thanh niên Tố Hữu đã tìm thấy cho mình lí tưởng cao đẹp cuộc đời. Những bước đi không mỏi mệt trên phần đường chông gai, phút chốc phải dừng đột ngột, bị gò bó tù hãm khiến cho Tố Hữu không khỏi có những lúc thốt lên chua xót: “Cô đơn thay là cảnh thân tù”.

Đó là cái thời điểm thiết tha và thiếu thốn khi nghe đến con tu hú gọi bầy, tiếng gọi trở về với bạn bè, đồng đội. Có thể thấy rằng phân tích bài thơ Khi con tu hú đã cho thấy tiếng chim gọi bầy càng tăng thêm nỗi cô đơn của nhà thơ giữa bốn bức tường lạnh lẽo. Tố Hữu bị tóm gọn giam giữa lúc nhiệt tình cách mệnh của tuổi thanh xuân đang sục sôi, muốn đem tất cả nhiệt huyết để sẽ tăng thêm phần cho cách mệnh.

Khung cảnh thiên nhiên mở ra cùng tiếng chim tu hú

Nhưng rồi phút giây ấy cũng nhanh chóng đi qua, nhường chỗ cho không gian cảnh vật tràn trề nhựa sống: những bông lúa chín, hạt bắp vàng, tia nắng đào, trời xanh rộng, đôi sáo diều, tiếng ve ngân…

“Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không.”

Phải có một sự tưởng tượng lãng mạn, bay bổng và một tâm hồn mến yêu sự sống thâm thúy mới có thể vẽ lại toàn bộ bức tranh phong cảnh ngày hè sống động đến vậy. Phân tích bài thơ Khi con tu hú để thấy thiên nhiên hiện lên tuyệt đẹp kia không phải là hiện thực, tất cả chỉ là việc tưởng tượng của một tâm hồn mơ mộng khi căng tất cả những giác quan của mình để cảm nhận không khí hè qua tiếng gọi bầy của tu hú. Chỉ bằng vài đường nét, sắc tố, âm thanh, nhà thơ đã phơi bày một bức tranh đầy nhựa sống với cánh đồng lúa chiêm quen thuộc của quê nhà đã bao lần đi vào thơ Tố Hữu:

“Đây từng ô mạ xanh mơn mởn

(…)

Ôi ruộng đồng quê nhà thương nhớ ơi!”

Tiếng chim tu hú gọi bầy đã thức dậy một nỗi nhớ sâu xa trong Tố Hữu. Trong thế giới tăm tối của ngục tù, nhà thơ đã huy động nhiều giác quan để hình dung, tưởng tượng đồng quê thân thuộc ngoài kia. Giờ đây hình ảnh ấy lại hiện về trong trạng thái căng đầy nhất, viên mãn nhất, lúa ngả vàng, ngả sang màu nụ cười, là màu vàng rực rỡ của ngày hè, của mồ hôi kết tinh thành hạt thóc.

“Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào.”

Phân tích bài thơ Khi con tu hú, đặc biệt quan trọng ở những câu thơ trên ta thấy một bức tranh được “vẽ” trong tâm tưởng bằng nỗi nhớ da diết. Nhịp sống của đồng quê thật rộn rã và tràn đầy sức sống. “Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần”, đây chính là khi sự vật đang vận động để tiến dần tới sự hoàn thiện và hoàn mĩ (đang chín, ngọt dần). Một ngày hè đã báo hiệu, một ngày hè với những cảnh vật, âm thanh, sắc tố, tia nắng quen thuộc. Phải là một người tha thiết yêu cuộc sống, gắn bó máu thịt với quê nhà mới có nỗi nhức nhối không nguôi đến như vậy!

Với một tâm hồn lãng mạn tinh tế, Tố Hữu đã cảm nhận sự thay đối của màu nắng với nhiều góc độ: từ tia nắng của “đôi ánh lạt ban chiều” (“Tâm tư trong tù”), tia nắng yếu ớt đơn giản và giản dị bóp nghẹt bởi bóng tối tới một “tia nắng đào” giữa ngày hè, lấp đi dấu ấn của “vườn râm”. Câu thơ là một không gian thoải mái với sắc hồng kì lạ. Đó là thứ ánh sáng êm dịu, hiền hậu, vỗ về cho con người trước những mất mát, đau khổ trong cuộc đời. Có lẽ từ chính vì sự gặp gỡ tuyệt diệu của chàng thanh niên trẻ tuổi đã khiến cho tia nắng ngày hè có sự thay đổi tinh tế đến vậy.

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim”

Trí tưởng tượng của nhà thơ được chắp cánh đến với khung trời khoáng đạt và cũng là khung trời xanh thân thiết của tuổi thơ với “đôi con diều sáo lộn nhào từng không”. Giữa khoảng chừng trời mênh mông, cao, rộng vài con sáo nhào lộn như nét chấm nhỏ nhoi giữa cái mênh mông của đất trời. Phân tích bài thơ Khi con tu hú sẽ thấy hình ảnh con diều sáo lộn nhào giữa từng không cũng là niềm khát vọng được tự do của người chiến sĩ cách mệnh bị giam cầm. Và sự xuất hiện của khung trời trong vắt như mặt nước yên bình nâng tầm bay cho những cánh diều đã đẩy tầm nhìn, tầm nhận thức của tác giả như lên mức độ sâu nhất, xa nhất, tốt nhất:

“Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không”

Thấp thoáng trong ánh nhìn người tù, là một không gian mở rộng đến vô cùng vô tận. Có thể rằng lúc ấy ánh nhìn của nhà thơ – chiến sĩ có phần bị che khuất đi bởi chấn song nhà tù chật hẹp. Trên khung trời lúc này sẽ không phải là một mình lẻ loi, con sáo diều cũng xuất hiện đôi, có cặp, đã sở hữu sự tự do bay lượn trong vùng trời riêng kia. Huống chi là con người. Vậy mà, thực tế thì sao? Con người cô đơn, cô đơn hơn bao giờ hết, và mất tự do.

Tâm trạng con người trong phân tích bài thơ khi con tu hú

Không ngẫu nhiên mà tác giả lại để bài thơ có sự bổ đôi ở hai câu thơ lục bát. Nhà thơ diễn tả bức tranh ngày hè sống động đối lập với cảnh mùa đông giá rét trong ngục tối đã làm nổi bật lên khát vọng cháy bỏng của người chiến sĩ trên con phố tìm về tự do. Như vậy bốn câu thơ đã kết lại cho tiếng lòng náo nức bật lên:

“Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm thế nào, chết mất thôi

Xem thêm : Acoustic là gì? Hãy cùng tìm hiểu lý do vì sao Acoustic luôn là dòng nhạc được yêu thích

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”

Khổ thơ là lời bộc lộ trực tiếp cho tâm tư con người. Bốn câu cảm thán đây chính là sự dồn nén với những cảm xúc mãnh liệt của một trái tim đau khổ, đầy uất hận vì mất tự do. Phân tích bài thơ Khi con tu hú để thấy nhịp sống trào dâng, mời gọi, thôi thúc tràn ngập vào tận ngõ ngách tăm tối của chốn ngục tù, len lỏi vào tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi trở thành nỗi khát khao hành động: “muốn đạp tan phòng”.

Nhà thơ nghe hè, cảm nhận hè chỉ qua tiếng chim tu hú gọi bầy. Hè đang đi vào, ba tháng trong ngục tối đã và đang trôi qua, lòng người thanh niên đầy nhiệt huyết càng trỗi dậy mạnh mẽ hơn tiếng gọi lên đường, tiếng gọi của tự do.

Phân tích bài thơ Khi con tu hú để thấy từ trong sâu thẳm tâm tư mình, người tù đã nhận được ra tất cả cuộc sống náo nức, vui tươi phía ngoài lúc chỉ là tưởng tượng, bởi đó là tất cả những hình ảnh tồn tại trong trí nhớ của nhà thơ. Đó là những cánh đồng, những vườn cây trái, những vườn râm. Còn hiện tại, kẻ thù đang giày xéo quê nhà, đã biến biết bao đồng quê thành hoang mạc.

Thực chất không gian tự do mà nhà thơ khát khao phía ngoài kia cũng chỉ là một không gian tù hãm, một chiếc lồng to giam chí lớn, như chụp lên cuộc sống con người, lên quê nhà. Cho nên, khổ thơ là việc bừng tỉnh của lí trí, là tâm trạng uất ức, ngột ngạt muốn đạp bỏ tất cả, tìm về không gian tự do, tự tại thật sự. Bằng phương pháp ngắt nhịp mạnh kết phù hợp với những từ ngữ mạnh mẽ: “đạp tan”, “chết uất”, câu thơ đã tập trung cao độ tinh thần yêu đời, yêu người cháy bỏng.

Ở hai đoạn thơ này tưởng như sự liên kết không chặt chẽ và tứ thơ không liên tục. Khi hướng ra phía phía ngoài, nhà thơ tả cảnh nhưng khi hướng về phía trong lại tả tâm trạng. Kì thực đây đây chính là sự liên kết vô cùng khéo léo và tinh tế. Mối dây liên kết ấy đây chính là tiếng chim tu hú. Phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta thấy tiếng chim gọi bầy tha thiết gợi mở một thế giới mênh mông và vô cùng sinh động. Nhưng thế giới đó càng rộng rãi, rực rỡ bao nhiêu thì lại càng khiến cho tất cả những người tù (đã biết thành tách biệt khỏi thế giới ấy) cảm thấy ngột ngạt và khao khát bấy nhiêu.

Tiếng chim tu hú ở đầu và cuối của bài thơ tuy đều biểu trưng cho tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống ngoài kia đầy quyến rũ khi đối chiếu với người tù nhưng tâm trạng của người tù khi nghe đến tiếng tu hú lại rất khác nhau, ở câu thơ đầu, tiếng tu hú gợi hình ảnh cuộc sống đầy hương sắc, từ đó gợi ra cái khát khao về cuộc sống tự do. Thế nhưng, đến câu kết, tiếng chim ấy lại khiến cho tất cả những người tù có cảm giác tức bực, đau khổ vì chưa thể thoát thoát ra khỏi cảnh ngục tù.

Bài thơ có mười câu, câu mở đầu và câu kết thúc là tiếng kêu của con tu hú. Âm hưởng tiếng kêu xuyên thấu toàn bài, tiếng kêu liên hồi, khắc khoải và da diết. Tiếng kêu vang vào thế giới chật chội, tăm tối của nhà lao và tâm trạng nhà thơ trở nên tức bực, ngột ngạt, đến nỗi phải kêu lên:

“Ngột làm thế nào, chết mất thôi.”

Thẩm định về tác phẩm khi phân tích bài thơ Khi con tu hú

Phân tích bài thơ Khi con tu hú đã cho ta hiểu thêm nét đẹp trong tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi. Người chiến sĩ gang thép đó có một thế giới nội tâm rất mực phong phú, rung động mãnh liệt với nhịp đập của cuộc sống, gắn bó thiết tha với quê nhà ruộng đồng, và một niềm khát khao tự do cháy bỏng. Tiếng kêu tu hú cứ day đi day lại cả bài thơ, như thúc giục, như lời thôi thúc người tù vượt thoát cảnh giam cầm, tìm về với tự do.

Có lẽ vì vậy mà ba năm tiếp theo, Tố Hữu đã vượt ngục và quay về đội ngũ, để làm tròn ước nguyện sẽ tăng thêm phần tất cả cuộc đời cho cách mệnh. Khi phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta cũng nhận ra đoạn thơ sử dụng thẩm mỹ và làm đẹp tả cảnh rất sinh động, cụ thể và gợi cảm, các từ ngữ lựa chọn có mức giá trị tạo hình. Gần đó thì phép liệt kê được vận dụng tạo ra những ấn tượng huy hoàng về một ngày hè phong phú, sôi động đong đầy ước mơ và khát vọng tuổi trẻ.

Kết bài: “Khi con tu hú” là một tác phẩm được kết hợp hài hoà giữa cảnh và tình. Cảnh mở ra rạo rực và tha thiết, tình và lắng đọng da diết và trầm buồn. Với tâm hồn dân tộc bản địa, ngòi bút linh hoạt, mềm mại, Tố Hữu xứng danh với danh hiệu con chim đầu đàn trong nền thơ ca cách mệnh Việt Nam.

Bài làm 2: Phân tích bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu

Mở bài: Chọn dấn thân vào con phố cách mệnh cũng đồng nghĩa với việc người chiến sĩ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách. Đó không chỉ là phần đường hành quân vất vả, những thiếu thốn về vật chất, những nỗi nhớ thiết tha khi trông ngóng về quê nhà, người thân mà đó có thể còn là một những tháng ngày bị tóm gọn bớ, giam cầm trong chốn ngục tù mất đi sự tự do. Phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu để cảm nhận về hoàn cảnh ngột ngạt bị giam cầm đó của người tù cộng sản. Thế nhưng, có một sự thật là dù trong hoàn cảnh ngục tù ấy, tình yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do vẫn không thôi cháy bỏng trong thâm tâm người chiến sĩ cách mệnh.

Cảm nhận và phân tích bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu

Tìm hiểu nhan đề “Khi con tu hú” của tác giả

Trước lúc phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta cần nắm được ý nghĩa trong nhan đề của bài thơ. Có thể thấy, ngay từ nhan đề, Tố Hữu đã tạo được sự ấn tượng khi sử dụng một cụm từ chưa hoàn chỉnh để tại vị tên cho bài thơ của mình. Mặc dù “khi con tu hú” chỉ là một mệnh đề phụ trong một câu khuyết đi thành phần chính, nhưng người đọc có thể đơn giản và giản dị dàng đoán được hình ảnh chim tu hú và âm thanh đặc trưng của nó sẽ gợi nhắc đến ngày hè.

Hè đến với việc bắt đầu của âm thanh ríu rít, tưng bừng khiến cho những khát khao về việc tự do trong thâm tâm người chiến sĩ cũng trở nên cháy bỏng hơn bao giờ hết. Như vậy, những nội dung được thể hiện trong tác phẩm đã ít nhiều được gợi nên từ nhan đề và sẽ càng thể hiện rõ hơn trong những câu thơ cụ thể.

Bức tranh thiên nhiên ngày hè trong tâm tưởng người chiến sĩ

Khi phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta thấy tác phẩm này còn có thể chia thành hai phần rõ rệt mà phần một gồm sáu câu thơ đầu với nội dung tả khung cảnh thiên nhiên đất trời lúc vào hè:

“Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…”

Qua những dòng viết của Tố Hữu, có thể thấy cảnh ngày hè được miêu tả rất sinh động khi có sự hòa phối của tất cả âm thanh, sắc tố và những mùi vị đặc trưng. Đó là âm thanh rộn rã của tiếng “tu hú gọi bầy”, là việc râm ran của “tiếng ve ngân” và còn là một tiếng sáo diều vi vu trên khung trời cao rộng, những âm thanh đó khi kết hợp cùng nhau không khác gì một bản nhạc chào hè sôi nổi.

Góp vào khung cảnh có với những thanh âm rộn ràng ấy là những sắc tố rực rỡ của ngày hè, ta phát hiện trong cảnh vật màu vàng của những hạt bắp chín thơm và cả ánh hồng đào của nắng trên sân. Khi phân tích bài thơ Khi con tu hú, người đọc nhận thấy không chỉ có sắc màu và âm thanh, như để người đọc cảm được trọn vẹn cảnh thiên nhiên đất trời đang vào hè, Tố Hữu còn mang vào thơ mùi hương nồng thơm của “lúa chiêm đang chín” và vị “ngọt dần” của hoa trái mùa hạ…

Tất cả những âm thanh, sắc màu và mùi vị ấy đã tạo nên sự sôi động và tràn đầy sức sống của bức tranh cảnh vật ngày hè. Dưới sự cảm nhận tinh tế và những hình dung phong phú, nhà thơ đã dùng tiếng chim tu hú như một mở màn cho việc bắt đầu của khung cảnh thiên nhiên đất trời với rất đầy đủ nhịp điệu và thanh sắc khi hè sang. Phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta cũng nhận thấy tiếng chim ấy cũng đây chính là sự sẵn sàng là âm thanh gợi nhắc để nhà thơ bộc lộ những nỗi niềm chất chứa trong thâm tâm của mình ở những câu thơ tiếp theo.

Bức tranh tâm trạng người chiến sĩ trong cảnh ngục tù

Trước bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống của đất trời khi vào hè, nhà thơ đã và đang tỏ bày tâm trạng, suy tư của chính mình mình trong hoàn cảnh ngục tù ngang trái ở những câu thơ còn sót lại của tác phẩm:

“Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm thế nào, chết uất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”

Nếu như phía ngoài song sắt là việc hiện hữu của một thế giới đẹp đẽ ngồn ngộn sức sống và sự tự do bởi âm thanh, sắc màu và mùi vị thì bên trong song sắt lạnh lùng ấy lại sở hữu một sự đối lập đến xót lòng. Đó là việc bắt bớ, là tra tấn, là giam cầm đến ngộp thở của nhà tù thực dân khiến người ta như ngột ngạt, bí quẩn hơn bao giờ hết. Cảm giác đó lên mức đỉnh điểm đã có những lúc khiến người tù muốn dùng đến hành động “đạp tan phòng” để giải tỏa nhưng cũng không tài nào xóa đi cái “ngột”, cảm giác như “chết uất” đang phải chịu đựng.

Phân tích bài thơ Khi con tu hú sẽ thấy chính những động từ mạnh (“đạp”, “ngột”, “chết uất”), các từ cảm thán (“ôi”, “làm thế nào”, “thôi”) và sự thay đổi nhịp điệu 6/2 (“Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!”) và 3/3 (“Ngột làm thế nào, chết uất thôi”) đã tạo nên sự mạnh mẽ trong giọng điệu và sự quyết liệt trong mong muốn, ý chí. Đến câu thơ cuối, âm thanh của tiếng chim tu hú lại một lần nữa xuất hiện tạo nên kết cấu đầu cuối tương ứng nhưng lúc này âm thanh ấy lại thể hiện một ý nghĩa khác.

Nếu như lúc đầu, tiếng chim tu hú gọi về trong tâm trí tác giả cả một khung cảnh ngày hè tràn đầy sức sống thì lúc này này cũng là tiếng kêu ấy nhưng lại là việc giục giã, thôi thúc con người tìm tới sự tự do. Tiếng kêu chim tu hú trước đó gợi nhắc những hoài niệm và giờ đây lại thúc giục con người hành động.

Từ sự cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời ở những câu thơ đầu, giờ đây sự tinh tế trong cách cảm nhận ấy chuyển trở thành khát khao hành động để con người dân có thể thoát khỏi chốn ngục tù. Sâu xa hơn, âm thanh của loài chim đặc trưng của ngày hè ấy phải chăng cũng đây chính là tiếng gọi thể hiện niềm khát khao, mong mỏi đang hừng hực trong thâm tâm tác giả cũng như tất cả mọi người về một ngày đất nước được hòa bình, thống nhất, nhân dân được sống trong yên bình, độc lập và tự do.

Nhận xét khi cảm nhận và phân tích bài thơ Khi con tu hú

Phân tích bài thơ Khi con tu hú sẽ thấy về thẩm mỹ và làm đẹp, bài thơ là một ví dụ tiêu biểu về sở trường thơ lục bát của Tố Hữu. Như đã nói, đây vốn là thể thơ truyền thống rất hiệu quả trong việc thể hiện, thổ lộ những cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ và tạo nên sức truyền cảm mạnh mẽ. Gần đó, nhà thơ còn khéo léo tạo nên không gian đối lập (một bên là việc tươi đẹp, tự do còn một bên là ngột ngạt, uất ức) nhưng lại nằm trong một chỉnh thể thống nhất lúc xây dựng kết cấu đầu cuối tương ứng thông qua việc đề cập âm thanh tiếng chim tu hú. Về nội dung khi phân tích bài thơ Khi con tu hú, ta cũng nhận ra Tố Hữu đã thành công khi viết nên một bài thơ nói lên tình yêu cuộc sống thâm thúy và niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mệnh trẻ tuổi trong hoàn cảnh ngục tù.

Kết bài: Như vậy, với những giá trị nói trên về phương diện nội dung và thẩm mỹ và làm đẹp, bài thơ “Khi con tu hú” rất xứng danh với việc nhìn nhận và đánh giá là một bài thơ xuất sắc thuộc mảng thơ ca trong tù của Tố Hữu nói riêng và thơ ca cách mệnh Việt Nam trong khoảng time 1939 – 1945 nói chung. Sự thành công của bài thơ cũng góp phần giúp cho tất cả những người đọc cảm mến Tố Hữu hơn nữa. Trong nhà thơ và đồng thời là người chiến sĩ ấy có cả tài năng, sự tinh tế trong cách cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và cũng thật hiên ngang, kiên cường khi luôn lấy cuộc sống tự do của nhân dân và sự độc lập của đất nước để hướng đến và làm mục tiêu vươn lên hoàn cảnh ngang trái.

Dàn ý phân tích bài thơ Khi con tu hú của tác giả Tố Hữu

Để giúp các bạn nắm giá thành rẻ trị nội dung và ý nghĩa của bài thơ cũng như những ý chính của nội dung bài viết, sau này hãy cùng Bankstore tìm hiểu về dàn ý phân tích bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu.

Mở bài phân tích bài thơ Khi con tu hú

• Giới thiệu những nét chính về nhà thơ Tố Hữu cũng như tác phẩm Khi con tu hú.
• Tóm tắt giá trị nội dung cũng như tư tưởng của bài thơ Khi con tu hú.

Thân bài phân tích bài thơ Khi con tu hú

• Âm thanh của tiếng chim tu hú vang vọng ở không gian tự do
• Khung cảnh thiên nhiên mở ra với tiếng chim tu hú gọi bầy.
• Tâm trạng con người trong phân tích bài thơ Khi con tu hú.

Kết bài phân tích bài thơ Khi con tu hú

• Khái quát lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và làm đẹp của tác phẩm.
• Thể hiện suy nghĩ của chính mình khi cảm nhận và phân tích bài thơ Khi con tu hú.

“Khi con tu hú” đã cho ta hiểu thêm nét đẹp trong tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi. Người chiến sĩ gang thép trong bài thơ có một thế giới nội tâm rất mực phong phú, sự rung động mãnh liệt với nhịp đập của cuộc sống, gắn bó thiết tha với quê nhà ruộng đồng, đồng thời có một niềm khát khao tự do cháy bỏng. Tiếng thơ dần khép lại mà tiếng tu hú như cứ ngân mãi, vang mãi…

Nội dung bài viết trên đây của Bankstore đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về chủ đề phân tích bài thơ Khi con tu hú. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay đóng góp gì cho chủ đề phân tích bài thơ Khi con tu hú, nhớ là để lại nhận xét phía dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.

Xem thêm:

• Cảm nhận về bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên – Ngữ Văn lớp 8
• Cảm nhận về bài thơ Tức cảnh Pác Bó của Hồ Chí Minh HAY NHẤT!
• Cảm nhận về bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh – Ngữ Văn 8

Nguồn: https://bankstore.vn
Danh mục: Giáo Dục